?W zdrowym ciele zdrowy duch? - Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół? w Gdyni (25 obiektów)

W drugiej połowie XIX wieku w krajach słowiańskich Cesarstwa Austro-Węgierskiego, w kręgach ruchu panslawistycznego zaczęły odgrywać coraz większą rolę idee mające na celu podniesienie sprawności fizycznej i duchowej społeczeństw słowiańskich. Miało to dopomóc w rozbudzeniu ducha narodowego. Zaczęły powstawać organizacje sportowe, które przyjmowały nazwę ?Sokół?. Pierwsze takie organizacje rozpoczęły działalność w Czechach w 1862 roku. Kolebką Towarzystwa w Polsce była Galicja, a konkretnie Lwów. W drugiej połowie 1866 roku, utworzono tam Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół?.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nastąpił szybki rozwój tej organizacji, również w budowanej od podstaw Gdyni. Encyklopedia Gdyni podaje, że pierwsze gniazdo w Gdyni powstało z inicjatywy Jana Kamrowskiego w lipcu 1921 roku. Liczyło 40 sokołów i sokolic, głównie ze środowiska rybackiego. Po raz pierwszy wystąpiło publicznie z pokazem gimnastycznym 14 sierpnia 1921 roku w restauracji Augustyna Skwiercza przy ul. Starowiejskiej. Jego działalność była prawdopodobnie jedynie epizodyczna.

W dokumentach archiwalnych znajdują się jednak informacje, iż Towarzystwo założono w Gdyni dopiero w 1925 roku. W jednym ze sprawozdań tygodniowych z ruchu organizacji społecznych z 1930 roku jest informacja, że w sierpniu tegoż roku ?Sokół? gdyński obchodził uroczystości 5-lecia istnienia, podczas których, 27 sierpnia, doszło do poświęcenia sztandaru.

Nie przez przypadek inicjatorami powstania Towarzystwa w różnych miejscowościach byli lekarze propagujący zdrowy tryb życia. Tak było również w Gdyni, gdzie pierwsze gniazdo w 1925 roku założył dr Bolesław Skowroński (1890?1951), który został pierwszym prezesem Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Gdyni.

Przez cały okres międzywojenny w strukturach dzielnicy Pomorskiej ?Sokoła? działało trwale lub okresowo 6 gniazd gdyńskich. Cztery z nich: Gdynia I (od 1925 roku), Chylonia (od 1930), Gdynia II (żeńskie gniazdo od 1932) oraz Orłowo (od 1937) pracowały w chwili wybuchu II wojny światowej. Pozostałe dwa ? na Oksywiu i Witominie ? działały okresowo.

Po II wojnie światowej, w 1946 roku, wznowiło działalność tylko chylońskie gniazdo ?Sokoła?. Działało przez kilkanaście miesięcy do 1948 roku.

W zbiorach Muzeum Miasta Gdyni znajduje się kilkanaście fotografii związanych z działalnością chylońskiego gniazda ?Sokoła? z czasów zarówno przed, jak i po II wojnie światowej. Ciekawym zbiorem są zdjęcia z Dzielnicowego Zlotu ?Sokoła? w Gdyni w 1932 roku.