"Księga pamiątkowa Miasta Gdyni w Województwie Pomorskiem" (1 obiektów)
Gruba księga, oprawiona w brązową skórę z wytłoczonymi napisami w kolorze złotym, przykuwa spojrzenia. Jej historia sięga 20 lipca 1928 roku, kiedy burmistrz Augustyn Krauze dokonał pierwszego wpisu. Na kolejnych kilku stronach zamieszczono krótki rys historyczny ?miasta portowego Gdyni?, opisujący jego dzieje począwszy od XIII wieku, do momentu założenia księgi. Pierwsze wpisy odwiedzających miasto również pochodzą z lipca 1928 roku. Pod standardowymi, niemal jednakowymi formułami ?upraszającymi Dostojnych Gości o łaskawe uwiecznienie Swego podpisu w księdze pamiątkowej miasta Gdyni? podpisali się na kolejnych stronach prawie wszyscy najważniejsi w tym okresie polscy oficjele: prezydent RP Ignacy Mościcki, marszałek Polski i minister spraw zagranicznych Józef Piłsudski, minister przemysłu i handlu Eugeniusz Kwiatkowski, minister komunikacji Alfons Kühn, biskup chełmiński Stanisław Okoniewski oraz wojewoda pomorski Mieczysław Seydlitz. Regularnie aż do wybuchu II wojny światowej w księdze podpisują się działacze polskiej sceny politycznej, dyplomaci, artyści i grupy odwiedzające Gdynię. Wśród różnorodnych, napisanych z kaligraficznym kunsztem, nierzadko ozdobnych wpisów możemy znaleźć podpisy członków Pomorskiej Izby Wojewódzkiej, dyrektora Banku Gospodarstwa Krajowego, pisarza Wacława Sieroszewskiego, śpiewaka Jana Kiepury czy dowódców polskich i sojuszniczych okrętów wizytujących w gdyńskim porcie. Ostatnie wpisy przed wybuchem wojny pochodzą z przełomu lipca i sierpnia 1939 roku.
Wojenne losy księgi pamiątkowej poznajemy dzięki kolejnej adnotacji z 9 marca 1977 roku. Została sporządzona przez zasłużonego budowniczego gdyńskiego portu i bliskiego współpracownika inż. Tadeusza Wendy ? inż. Zygmunta Adamskiego oraz I Sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku ? Tadeusza Fiszbacha. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy wywieźli księgę do Gdańska. Została odnaleziona w ostatnich dniach marca 1945 roku we Wrzeszczu, w jednej z willi przy ulicy Mieczysława Karłowicza. Wyciągnięto ją z olbrzymiego stosu zniszczonych i zmoczonych z powodu uszkodzonego dachu książek jednego z najważniejszych niemieckich dygnitarzy w okręgu gdańskim, nazywanego ?gdańskim Goebbelsem? ? gauamtsleitera Wilhelma Löbsacka. Niemiecki polityk odpowiadał bezpośrednio za politykę wynaradawiania i zbrodnie popełnione przeciwko Polakom oraz Żydom, między innymi organizował szkolenia członków partii NSDAP i kształtował propagandę wewnętrzną III Rzeszy, usprawiedliwiającą ludobójstwo. Po odnalezieniu, księga została symbolicznie przekazana w ręce przedstawiciela pierwszego pokolenia budowniczych Gdyni ? inż. Adamskiego, który na krótko przed swoją śmiercią powierzył ją władzom wojewódzkim. Do 1989 roku była przechowywana prawdopodobnie przez Tadeusza Fiszbacha, który postanowił kontynuować tradycję wpisów pamiątkowych dopiero po powstaniu III Rzeczypospolitej.
Do ponownego przekazania księgi pamiątkowej władzom Gdyni doszło 10 lutego 1996 roku, w dniu 70-tych urodzin miasta. Wówczas na uroczystej sesji Rady Miasta w budynku Teatru Muzycznego, po raz pierwszy księga pamiątkowa była eksponowana publicznie. W kolejnych latach wpisy stają się coraz rzadsze, a w roku 27 lutego 2003 roku pojawia się ostatni. Powstał z okazji spotkania, w którym wzięli udział prezydent Łotwy Vaira V??e-Freiberga, prezydent Gdyni Wojciech Szczurek i burmistrz łotewskiej Lipawy Uldis Sesks. Ostatnie kilkadziesiąt kart księgi pamiątkowej wciąż pozostaje pustych. Ostatnie dwie dekady księga spędziła w sejfie w gabinecie Prezydenta Miasta Gdyni, który uroczyście przekazał ją do Muzeum Miasta Gdyni 10 lutego 2024 roku. Tymczasem miasto zbliża się do swoich setnych urodzin, kiedy nowe wpisy w księdze z pewnością ponownie upamiętnią jedne z najważniejszych wydarzeń w dotychczasowej historii miasta.
Dawid Gajos
