Gdyńskie lasy (25 obiektów)
Lasy otaczające Gdynię zajmują 45,5% powierzchni miasta i są z nim bezpośrednio związane. Zarządza nimi Nadleśnictwo Gdańsk, które odpowiada za ich gospodarkę oraz dostosowanie do potrzeb rekreacyjnych. Położenie tak dużego, cennego przyrodniczo obszaru leśnego bezpośrednio na styku z dużą aglomeracją miejską stanowi ewenement na skalę Polski. Dzięki temu wypoczynek na łonie natury jest jedną z najchętniej wybieranych przez Gdynian form spędzania wolnego czasu.
Urozmaicone ukształtowanie terenu oraz bogactwo przyrody sprawiają, że gdyńskie lasy mają wiele niezwykłych miejsc do odkrycia. Z tego względu są one nie tylko doceniane przez mieszkańców, ale również objęte specjalną ochroną prawną. Ich znaczną część zajmuje utworzony w 1979 roku Trójmiejski Park Krajobrazowy – jeden z najstarszych parków krajobrazowych w Polsce. Najcenniejszymi walorami gdyńskich lasów są wyjątkowe, wznoszące się nawet na ponad 200 m n.p.m. wzgórza morenowe i unikatowy klimat. Występują w nich liczne głazy narzutowe, uznane za pomniki przyrody, noszące często bajkowe nazwy, takie jak „Paweł i Gaweł” czy „Muminki”. Można spotkać również rzadkie gatunki roślin, w tym o charakterze górskim i podgórskim, podlegające ochronie prawnej. Skupiają się głównie w czterech gdyńskich rezerwatach przyrody oraz ośmiu użytkach ekologicznych. To wszystko sprawia, że gdyńskie lasy są nie tylko atrakcyjne turystycznie, ale również stanowią interesujący teren do prowadzenia badań przyrodniczych.
Jednak gdyńskie lasy charakteryzują nie tylko wyjątkowe walory naturalne, ale także bogate dziedzictwo kulturowe i historyczne. Na ich terenie można znaleźć ślady osadnictwa człowieka nawet z okresu neolitu, a także cmentarzyska grobów skrzynkowych z VII –V wieku p.n.e. zlokalizowane w pobliżu Witomina, Wiczlina oraz Cisowej.
Od wieków okoliczne lasy stanowiły jedno z głównych źródeł utrzymania mieszkańców tych terenów. Prowadziły przez nie szlaki transportowe znad morza w głąb Kaszub, takie jak Pańska Droga (okolica współczesnych Działek Leśnych), którą podróżowano do Kartuz, by handlować towarami, zwłaszcza bałtyckimi rybami.
W XVII wieku leśne ścieżki zaczęli przemierzać pielgrzymi zmierzający do kaplicy na górze Świętego Mikołaja w Chyloni, gdzie według podań miało miejsce wiele cudów. Od początku XX w. z walorów lasów coraz chętniej korzystali także letnicy przybywający do Gdyni. W tym właśnie okresie wydrukowano pierwsze mapy turystyczne a na skrzyżowaniach leśnych dróg stawiano charakterystyczne, kamienne drogowskazy kierujące do najbliższych miejscowości.
Lasy otaczające Gdynię odegrały istotną rolę podczas kampanii wrześniowej 1939 roku, kiedy stały się głównym miejscem walk prowadzonych przeciwko niemieckiemu najeźdźcy. Podobnie było w 1945 roku, gdy nacierające wojska radzieckie i polskie, po zdobyciu planów niemieckiej obrony wykradzionych przez gdyńskich harcerzy, zdecydowały się na zdobycie Gdyni od strony lasu. Ślady tamtych wydarzeń możemy odnaleźć do dzisiaj.
W kolekcji znajdują się fotografie z wycieczek do lasu. Wśród nich są m.in. zdjęcia upamiętniające wycieczkę uczniów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych do Orłowa, na których możemy rozpoznać dyrektora szkoły – Wacława Szczeblewskiego oraz trójkę uczennic: Inger Borchsenius, Annę Pietrowiec i Wandę Łozińską. Trzy inne fotografie to dzieła wybitnego polskiego piktorialisty – Tadeusza Wańskiego. Interesujące są też skany negatywów wykonanych w latach sześćdziesiątych XX wieku przez Jarosława Nowalińskiego na których widzimy tereny leśne w Cisowej, Leszczynkach i Witominie.
Dawid Gajos
