Gdynia w obiektywie Edmunda Zdanowskiego (336 obiektów)
Edmund Zdanowski (1905-1984) na stałe osiedlił się w Gdyni w 1945 r. W następnym roku, wraz z żoną Bolesławą (1908-1982), która również była artystką fotografką, zorganizował Liceum Fotografiki Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. Szkołę przekształcono w Dział Fotograficzny w państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie. Zdanowski był kierownikiem działu. Jego żona pracowała wraz z nim do momentu przejścia obojga na emeryturę w 1970 r.
Edmund Zdanowski pochodził z Wilna, gdzie się urodził i wychował. Był uczniem słynnego fotografika Jana Bułhaka, w którego zakładzie pracował i terminował. Bułhak zwany „ojcem” polskiej fotografiki ojczystej, miał duży wpływ na twórczość obojga Zdanowskich, którzy należeli do kierowanego przez niego Fotoklubu Wileńskiego. Jeszcze przed wojną Zdanowski pełnił funkcję instruktora w Zakładzie Fotografii Artystycznej Uniwersytetu im. Stefana Batorego. Od 1934 r. wraz z żoną prowadził w Wilnie własny zakład fotograficzny, który został spalony w 1944 r. w czasie walk o miasto. Edmund wstąpił do wojska, gdzie pracował w Wytwórni Filmowej I Armii Wojska Polskiego.
W zasobach Muzeum Miasta Gdyni znajduje się ponad 700 negatywów i ponad 400 odbitek pozytywowych autorstwa Edmunda Zdanowskiego. Większość z nich przedstawia Gdynię – port i miasto – w pierwszym dwudziestoleciu po II wojnie światowej.
Prezentowana w Gdyni w sieci kolekcja liczy 336 obiektów. Wśród nich znajdują się skany negatywów dokumentujących zniszczenia wojenne oraz pracę portu gdyńskiego, w tym portu rybackiego w latach 40 XX w. Edmund Zdanowski dokumentował również ważne wydarzenia, takie jak powitanie transatlantyku ms Batory, wchodzijącego do Gdyni w 1947 r. – po raz pierwszy po wojnie, czy też oczekiwanie na skarby wawelskie, przypływające do kraju na statku Krynica. Skarby te zabezpieczono przed działaniami wojennymi poprzez wywiezienie ich do Kanady w 1939 r.
Fragment historii szkolnictwa zawodowego można poznać, oglądając ujęcia z działalności Państwowego
Centrum Wychowania Morskiego w Gdyni. Dla zainteresowanych rozbudową miasta ciekawymi mogą z kolei okazać się fotografie z budowy ul. Władysława IV na odcinku pomiędzy ul. 22 Lipca a ul. Obrońców Wybrzeża.
Część zdjęć była prezentowana na wystawie Co widzisz? w Muzeum Miasta Gdyni w terminie 05.04-17.06.2018 r.
Dariusz Małszycki
Wybrana literatura:
Lubomira Sobieraj, Życie i twórczość Bolesławy i Edmunda Zdanowskich, Praca dyplomowa Wyższego Studium Fotografii w Warszawie pod kierunkiem Urszuli Czartoryskiej, Warszawa 1993.
