Fotografia ?Rybacy z Orłowa”

?Spośród socjologicznych cykli Eugeniusza Nurzyńskiego największy zachwyt wzbudza we mnie fotoreportaż o rybakach orłowskich. Nurzyński stworzył go na początku lat osiemdziesiątych. Ponad trzydzieści lat później zrodziła się we mnie potrzeba, aby opisać kulisy powstania cyklu. Z mojej inicjatywy najważniejsze odbitki tej serii wzbogaciły również kolekcję Muzeum Miasta Gdyni. Do dzisiaj miło wspominam spotkania z Nurzyńskim oraz rybakami, gdy zbierałem informacje do reportażu dla ?Pomeranii?. Co mnie wwczas najmocniej uderzyło, to nostalgia, z jaką moi rozmówcy wspominali dawne czasy. Fotograficzny zapis tamtego świata odczytywali jako swego rodzaju sielankę, obraz raju utraconego.
Próbując rozszyfrować twórczość Nurzyńskiego, dostrzegłem w niej zupełnie inny świat niż moi rozmówcy. Gdzie oni widzieli dowody na to, że ?wszystko płynie? i ciągle się zmienia (w dodatku na gorsze), ja zauważałem niezmienność rzeczy. Fale jak odpływały, tak powracają. Słońce jak wstawało, tak wstaje?.

Jedni ? jak pozostający poza kadrem Nurzyński ? w blasku promieni poszukują intrygujących kadrów. Inni ? jak rybak ? zajmują się prozaicznymi aktywnościami. Wszyscy szukają chleba (lub ryby), ciągnąc w nieznane swój wózek (lub łódź). Niezmiennie ? i wtedy, i dziś ? zależne od nas są tylko nasze myśli, pragnienia i wartości. Wszystko, co na zewnątrz, jak ta łajba, którą ciągnie rybi łowca, w każdej chwili może zostać nam odjęte.

Marek Zambrzycki, Dział Historyczny, 2015-2016